İş sağlığı ve güvenliği (İSG) kanunu, çalışanların güvenli bir ortamda çalışmasını sağlamak, iş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek amacıyla düzenlenmiş yasal bir çerçevedir. Türkiye’de iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili temel düzenleme, 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’dur. Peki, bu kanunun kapsamı ve işleyişi nasıldır?

İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Nedir?

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, 2012 yılında yürürlüğe girerek Türkiye’deki tüm iş yerlerini kapsayan, çalışanların güvenliğini sağlamak için oluşturulmuş bir yasadır. Bu kanun, işveren ve çalışanların sorumluluklarını belirleyerek iş yerlerinde güvenli bir çalışma ortamı sağlanmasını amaçlamaktadır.

İSG Kanununun Amacı Nedir?

Kanunun temel amaçları şunlardır:

• İş kazalarını ve meslek hastalıklarını önlemek

• Çalışma ortamını güvenli hale getirmek

• İşveren ve çalışanların İSG bilincini artırmak

• İş sağlığı ve güvenliği kültürünü yaygınlaştırmak

6331 Sayılı Kanun Kimleri Kapsar?

Bu kanun, kamu ve özel sektörde faaliyet gösteren tüm iş yerlerini ve çalışanları kapsar. Ancak, şu istisnalar bulunmaktadır:

• Ev hizmetlerinde çalışanlar

• Türk Silahlı Kuvvetleri, Emniyet Genel Müdürlüğü ve MİT personeli

• Afet ve acil durum faaliyetlerinde çalışanlar

İşverenlerin Yükümlülükleri Nelerdir?

İSG Kanunu’na göre işverenlerin başlıca sorumlulukları şunlardır:

1. Risk değerlendirmesi yapmak ve gerekli önlemleri almak

2. Çalışanlara İSG eğitimi vermek ve bilinçlendirmek

3. İş güvenliği uzmanı ve işyeri hekimi bulundurmak (tehlike sınıfına göre)

4. Kişisel koruyucu donanım (KKD) sağlamak

5. Acil durum planları oluşturmak ve tatbikatlar yapmak

Çalışanların Hak ve Sorumlulukları Nelerdir?

Çalışanlar da iş sağlığı ve güvenliği konusunda belirli yükümlülüklere sahiptir:

• İş yerindeki güvenlik kurallarına uymak

• Kendisine sağlanan koruyucu ekipmanları kullanmak

• Tehlikeleri ve iş kazalarını işverene bildirmek

İSG Kanununa Uymamanın Cezai Sonuçları

Kanuna uymayan işverenler ve iş yerleri idari para cezaları, iş durdurma kararları ve hukuki yaptırımlarla karşılaşabilir. 2024 yılı itibarıyla, İSG kurallarına uymayan işletmelere uygulanacak cezalar işletmenin büyüklüğüne ve tehlike sınıfına göre değişmektedir.

Sonuç

6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu, çalışanların güvenliğini sağlamak ve iş kazalarını önlemek amacıyla oluşturulmuş temel yasal düzenlemelerden biridir. İşverenlerin ve çalışanların yükümlülüklerini yerine getirmesi, sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı oluşturulması açısından büyük önem taşımaktadır.