İş sağlığı ve güvenliği (İSG), hem işverenlerin hem de çalışanların haklarını ve yükümlülüklerini kapsayan önemli bir konudur. Peki, İSG kapsamında işveren ve çalışan hakları nelerdir? İş kazalarını önlemek, sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı sağlamak için tarafların bilmesi gereken hakları detaylandıralım.

1. İşverenin İSG Kapsamındaki Yükümlülükleri

1.1. Güvenli Çalışma Ortamı Sağlamak

• İşverenler, çalışanlarına fiziksel ve psikolojik olarak güvenli bir çalışma ortamı sunmak zorundadır.

• İş yerinde tehlikeleri önceden tespit etmek ve gerekli güvenlik önlemlerini almak işverenin sorumluluğundadır.

1.2. İSG Eğitimi ve Bilgilendirme

• Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği hakkında düzenli olarak bilgilendirilmesi ve eğitilmesi gerekir.

• Risk değerlendirmeleri ve acil durum prosedürleri hakkında çalışanlara sürekli eğitim verilmelidir.

1.3. Kişisel Koruyucu Donanım (KKD) Temin Etmek

• İşverenler, çalışanlarına baret, gözlük, eldiven, çelik burunlu ayakkabı gibi KKD sağlamak zorundadır.

• KKD kullanımının denetlenmesi ve çalışanların ekipmanlarını doğru şekilde kullanmasını sağlamak işverenin görevidir.

2. Çalışanların İş Sağlığı ve Güvenliği Hakları

2.1. Güvenli Çalışma Talep Etme Hakkı

• Çalışanlar, işverenlerinden güvenli bir çalışma ortamı sağlamalarını talep edebilir.

• Tehlikeli bir durum tespit edildiğinde, işin geçici olarak durdurulmasını isteme hakkına sahiptirler.

2.2. İş Kazası ve Meslek Hastalığında Haklar

• Çalışanlar, iş kazası veya meslek hastalığı durumunda tazminat talep etme hakkına sahiptir.

• İş kazaları, işveren tarafından 3 iş günü içinde SGK'ya bildirilmelidir.

2.3. İSG Eğitimine Katılma Hakkı

• Çalışanların iş güvenliği eğitimlerine katılması bir hak ve aynı zamanda zorunluluktur.

• İşverenler, çalışanlara ücretsiz İSG eğitimi sağlamakla yükümlüdür.

3. İşverenin Yasal Sorumlulukları ve Çalışanların Yükümlülükleri

3.1. İşverenin Yasal Sorumlulukları

• 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında, işverenler iş güvenliği kurallarına uymayan iş yerleri için idari para cezası ile karşı karşıya kalabilir.

• İSG önlemlerini almadığı için meydana gelen kazalarda işveren hukuki ve cezai sorumluluk taşır.

3.2. Çalışanların Sorumlulukları

• Çalışanlar, işveren tarafından sağlanan koruyucu ekipmanları kullanmak zorundadır.

• İş güvenliği talimatlarına uymak ve iş yerindeki güvenliği tehlikeye atacak davranışlardan kaçınmak, çalışanların sorumluluğundadır.

Sonuç

İş sağlığı ve güvenliği, hem işverenlerin hem de çalışanların ortak sorumluluğundadır. İşverenler güvenli bir çalışma ortamı sağlamak, çalışanlar ise iş güvenliği kurallarına uymak zorundadır. Yasal haklar ve sorumluluklar hakkında bilgi sahibi olmak, iş kazalarının önlenmesine ve sağlıklı bir iş ortamının oluşturulmasına yardımcı olur.