İş sağlığı ve güvenliği (İSG) hukuku, çalışanların güvenli bir ortamda çalışmasını sağlamak için işverenlere belirli yükümlülükler getirir. Peki, iş kazaları ve iş sağlığı ihlalleri durumunda işverenin maddi ve cezai sorumlulukları nelerdir? Bu yazımızda işverenlerin yasal yükümlülüklerini ve karşılaşabilecekleri yaptırımları ele alıyoruz.

1. İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Kapsamındaki Yasal Yükümlülükleri

• 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre işveren, çalışanların güvenliğini sağlamakla yükümlüdür.

• İş yerinde risk değerlendirmesi yapmalı ve gerekli önlemleri almalıdır.

• Kişisel koruyucu donanım (KKD) sağlamak ve çalışanları iş güvenliği konusunda eğitmek zorundadır.

• İş kazalarını en geç 3 iş günü içinde SGK’ya bildirmelidir.

2. İşverenin Maddi Sorumlulukları

İş kazaları ve meslek hastalıkları sonucunda işveren, çalışana veya ailesine karşı belirli tazminat ödemekle yükümlü olabilir.

2.1. İş Kazası Tazminatları

• Maddi tazminat: İş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle iş gücünü kaybeden çalışanlara ödenir.

• Manevi tazminat: İş kazası sonucu psikolojik veya fiziksel zarara uğrayan çalışan veya ailesi talep edebilir.

• Geçici iş göremezlik ödeneği: Çalışanın belirli bir süre iş göremez hale gelmesi durumunda SGK tarafından sağlanır, ancak işveren de belirli yükümlülükler taşır.

2.2. İşverenin SGK'ya Karşı Yükümlülükleri

• SGK, iş kazası veya meslek hastalığı nedeniyle ödemek zorunda kaldığı masrafları, işverenin ihmalinin tespit edilmesi halinde işverenden talep edebilir.

• Eksik prim bildirimi veya kayıt dışı çalışma tespit edilirse idari para cezaları uygulanır.

3. İşverenin Cezai Sorumlulukları

İş kazalarının önlenmesi için gerekli önlemleri almayan işverenler, hukuki yaptırımlarla karşılaşabilir.

3.1. İdari Para Cezaları

• İş güvenliği kurallarına uymayan işverenlere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından idari para cezaları uygulanır.

• Risk değerlendirmesi yapmayan işverenler için ağır cezalar öngörülmektedir.

3.2. Hukuki ve Cezai Sorumluluklar

• İhmali nedeniyle iş kazasına sebep olan işverenler hakkında ceza davası açılabilir.

• İş kazası sonucu ölüm meydana gelirse, işveren taksirle adam öldürme suçundan yargılanabilir.

• İhmali kanıtlanan işverenlere hapis cezası verilebilir.

Sonuç

İşverenler, iş sağlığı ve güvenliği yasalarına uymak, çalışanların güvenliğini sağlamak ve iş kazalarını önlemekle yükümlüdür. Aksi takdirde maddi ve cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalabilirler. Riskleri önceden belirleyip gerekli tedbirleri almak, hem çalışanların sağlığını korumak hem de işverenin hukuki yükümlülüklerini yerine getirmek açısından kritik önem taşır.