İş kazaları, hem çalışanlar hem de işverenler için ciddi hukuki ve mali sonuçlar doğurabilir. Peki, iş kazalarında işveren ve çalışan hakları nelerdir? İş kazası meydana geldiğinde uygulanması gereken yasal süreçleri ve tarafların haklarını bilmek büyük önem taşır.

1. İş Kazası Nedir?

İş kazası, çalışanın iş yerinde veya işin yürütülmesi sırasında geçirdiği, fiziksel veya ruhsal zarara yol açan olaylardır. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu iş kazalarını düzenleyen başlıca yasal çerçevelerdir.

2. İş Kazalarında Çalışan Hakları

İş kazası geçiren çalışanlar, hukuki, maddi ve sosyal haklara sahiptir:

• Sağlık Hizmetlerinden Yararlanma: İş kazası geçiren çalışan, SGK kapsamında ücretsiz sağlık hizmeti alır.

• Geçici İş Göremezlik Ödeneği: Çalışanın raporlu olduğu süre boyunca SGK tarafından ödeme yapılır.

• Tazminat Hakkı: İş kazası nedeniyle çalışan, maddi ve manevi tazminat davası açabilir.

• Maluliyet ve Sürekli İş Göremezlik Geliri: İş kazası sonucunda kalıcı sakatlık oluşursa, sürekli gelir bağlanır.

• İş Göremezlik Sürecinde İşten Çıkarılmama: İşveren, iş kazası geçiren çalışanı haksız yere işten çıkaramaz.

3. İş Kazalarında İşverenin Sorumlulukları

İşverenlerin iş kazalarını önlemek ve meydana geldiğinde yasal süreçleri yerine getirmekle ilgili yükümlülükleri vardır:

• İş Kazasını Bildirme: İş kazası, en geç 3 iş günü içinde SGK’ya bildirilmelidir.

• Tıbbi Müdahale Sağlama: Kazaya uğrayan çalışanın acil sağlık hizmetlerine erişimini sağlamak zorundadır.

• İş Kazası Kayıt ve Raporlama: Kaza ile ilgili tutanak tutulmalı ve yetkili kurumlara rapor edilmelidir.

• İş Güvenliği Önlemlerini Almak: Çalışanların güvenliği için yasal mevzuata uygun önlemler sağlanmalıdır.

• Tazminat Ödemeleri: İş kazası, işverenin ihmali sonucu meydana gelmişse, çalışan veya ailesine tazminat ödenmelidir.

4. İş Kazasında Hukuki Süreçler

İş kazaları sonrasında hem işveren hem de çalışan için hukuki süreçler başlatılabilir:

• SGK İnceleme ve Raporlaması: İş kazasının nasıl meydana geldiği araştırılır.

• İdari ve Cezai Sorumluluklar: İşverenin ihmalinin tespit edilmesi halinde, idari para cezaları ve cezai yaptırımlar uygulanabilir.

• Tazminat Davaları: Çalışan veya ailesi, işverene karşı maddi ve manevi tazminat davası açabilir.

Sonuç

İş kazalarında hem işverenin hem de çalışanın belirli hakları ve yükümlülükleri bulunmaktadır. İşverenlerin iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini eksiksiz yerine getirmesi, iş kazalarının önlenmesi açısından kritik öneme sahiptir. Çalışanlar ise haklarını bilerek, iş kazası durumunda gerekli yasal süreçleri takip etmelidir.